استراتژی اقیانوس آبی چیست؟28 دی 1399

اگر در شرایطی که رقابت شدیدی در یک واحد اقتصادی وجود داشته باشد، شما نیز بخواهید با اصرار وارد آن عرصه شوید و به رقابت با دیگران بپردازید؛ احتمال با شکست مواجه شدنتان بسیار زیاد است. پیش از آن‌ که شما بخواهید کسب‌وکاری راه بی‌اندازید، تحلیل روند و مسیر آن کسب و کار از اهمیت زیادی برخوردار است در بین تمامی استراتژی‌های مدیریتی، استراتژی اقیانوس آبی و اقیانوس قرمز به خوبی این مسئله را بررسی می‌کنند.
این استراتژی بر اساس کتابی با همین عنوان ارائه شده واستدلال آن این است که” رقابت در بازاری که دعوا بر سر آن زیاد است، نتیجه‌ای جز یک اقیانوس خونین رقبا را ندارد.” نویسندگان این کتاب معتقدند که تنها راه پیروزی در رقابت تلاش نکردن برای پیروزی در رقابت است. هدف این استراتژی این نیست که شما از رقابت کنار بکشید و یا تلاشی برای رقابت نکنید بلکه هدف تلاش برای رشد در عرصه‌هایی است که بکر و دست نخورده باقی مانده‌اند و رقابتی بر سر آن‌ها نیست. در این مقاله قصد داریم به تفاوت بین اقیانوس آبی و قرمز، گام‌های پیاده سازی استراتژی اقیانوس آبی و بررسی شرکت‌های موفق بپردازیم.

تفاوت بین اقیانوس آبی و اقیانوس قرمز

دنیای کسب‌وکار را می‌توان به دو بخش اقیانوس آبی و اقیانوس قرمز تقسیم کرد. قبل از این‌که بخواهیم به تفاوت میان این دو بپردازیم، باید بدانیم که تعریف هرکدام چیست
اقیانوس قرمز؛ تمام صنایع و کسب‌وکارهایی هستند که امروزه وجود دارند و بخش‌های شناخته شده بازار، در اقیانوس قرمز قرار دارند. در اقیانوس قرمز، مرزهای صنعت تعریف شده و مورد قبول واقع شده است و قوانین رقابتی بازی مشخص است. در اقیانوس قرمز سازمان‌ها تلاش می‌کنند با عملکردی بهتر از رقیبانشان سهم بیشتری از تقاضای بازار را به دست آورند.

اقیانوس آبی، برخلاف وضعیتی که در اقیانوس قرمز وجود دارد، در اقیانوس آبی صنایعی قرار دارند که شناخته شده نیستند و رقبای زیادی در آن صنایع وجود ندارد. در اقیانوس آبی بیشتر از آن که بر سر تقاضا دعوا شود، تقاضا به وجود می‌آید. در این بازار فرصت مناسبی برای رشد سریع و سودآور وجود دارد.
در اقیانوس آبی رقابت بی معنا است، چرا که قوانین بازی هنوز مشخص نشده‌اند. اقیانوس آبی توصیف وضعیتی است که به دنبال پتانسیل کشف نشده بازار می‌گردد. اقیانوس آبی وسیع است و قابلیت رشد سود ده را برای برندها ایجاد می‌کند.

هدف از استراتژی اقیانوس آبی، پیدا کردن سازمان‌های غیرقابل رقابت و در حال رشد(اقیانوس‌های آبی) و توسعه آن به جای اقیانوس‌های قرمز یعنی سازمان‌ها و بازارهای اشباع شده و بیش از حد توسعه یافته است. مواردی که اقیانوس آبی و قرمز در آن متفاوت‌اند عبارتند از:
• رقابت
استراتژی اقیانوس آبی در بازارها و عرصه‌هایی فعالیت می‌کند که اصلا نیازی به رقابت ندارند و تلاش بر سر نوآوری و خلاقیت است و سازمان‌ها بی‌اندازه جای رشد و شکوفایی دارند. اما در اقیانوس قرمز تلاش برای رقابت شدید و حذف رقیبان است.

• تقاضا
اقیانوس قرمز به فکر بهره‌برداری بیشتر از تقاضای موجود است ولی اقیانوس آبی به دنبال ایجاد و جذب تقاضای جدید.

• قیمت
در اقیانوس قرمز معامله با قیمت تمام شده انجام می‌شود ولی در استراتژی اقیانوس آبی این معامله ارزشی ندارد و خود شما قیمت‌گذار هستید.

• ارزش_هزینه
بهره‌وری یعنی نسبت ارزش به هزینه، بنابراین تغییرات در ارزش و هزینه خریدار با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند و افزایش هرکدام لزوما به معنای افزایش دیگری است. استراتژی اقیانوس آبی، با یک گام جابجایی درنوع و مقدار ارزش پیشنهادی مرز ارزش_هزینه جدیدی را ایجاد کرد.

گام‌های شش گانه استراتژی اقیانوس آبی

برای پیاده سازی اقیانوس آبی باید با گام‌های آن آشنا باشید؛ یعنی از فضای بازار و مرزهای آن اطلاع داشته باشید و بدانید که در هر قدم باید چه کنید. گام های ششگانه‌ی پياده‌سازی استراتژی اقيانوس آبي عبارتند از:

1. بازسازی مرزهای بازار
در اين گام بايد چارچوب‌ها و مفروضات حوزه كسب‌وكار خود را به چالش گرفته و آن‌ها را دوباره تعريف كنيد.

2. بزرگ فکر کنید
اين به آن معناست كه نبايد خود را آن‌قدر درگير آمار و ارقام كنيد كه از مسائل كلي، جهت گيری‌های كلان و موقعيت بازار خود غافل شويد.

3. فراتر رفتن از تقاضای فعلي
برای اين‌كار بايد به جای آن كه صرفاً بر برآورده كردن نيازهای فعلي مشتريان تمركز كنيد، به آينده نظر داشته باشيد و مشتريان بالقوه و نيازهای آتي آن‌ها را مورد تحليل قراردهيد.

4. رعايت توالي استراتژيك
در اين گام ضروری است در خصوص آن‌چه قصد ارائه‌اش را داريد، به سوالاتي هم‌چون “چرا كسي بايد اين محصول را خريداری كند؟”، “آيا قيمت آن مناسب است؟”، ” آيا مانعي در راه موفقيت محصول در بازار وجود دارد؟” پاسخ دهيد.

5. چيرگي بر موانع سازماني
اين موانع عمدتاً ناشي از ترس و محافظه‌كاری مديران نسبت به ورود به حوزه‌ی جديدی از كسب‌وكار است كه با ادبياتي متفاوت اداره مي‌شود.

6. اجرايي كردن استراتژی
برای اين منظور بهتر است اجرای استراتژی را در چهارچوب يكي از فرايندهای شركت خود درآوريد. هم‌چنين ضروری است با توجه به ماهيت مخاطره‌آميز ورود به اين عرصه، فضايي از اعتماد را در درون سازمان ايجاد نموده و آن را تحكيم بخشید.

استراتژی اقیانوس آبی و شرکت های موفق ایرانی

بسیاری از شرکت‌های موفق در کشور خودمان نیز با به کارگیری استراتژی اقیانوس آبی به موفقیت رسیده‌اند. آن‌ها فضاهای خالی از رقابت را کشف کرده و در آن شروع به کار نموده‌اند و نتیجه چیزی جز موفقیت برای آن‌ها نبوده. به عنوان مثال:
• اسنپ
یکی از شرکت‌هایی که از ظرفیت وجود تاکسی‌ها و آژانس‌ها استفاده کرده و با راحت‌تر کردن دسترسی آن از طریق بستر آنلاین، مخاطبین بسیار زیادی جذب کرده؛ اسنپ است. اسنپ علاوه‌بر راحت کردن دسترسی به تاکسی‌های آنلاین برای مخاطبان، برای بسیاری از رانندگان نیز ایجاد کار کرده.

• دیجی کالا
خریدکردن یکی از کارهای مورد علاقه و مهم است و فروشگاه‌ها از جمله کسب‌وکارهایی هستند که به شدت رقابت بر سر آن‌ها زیاد است. اما دیجی کالا از این مسئله به خوبی استفاده کرده و با استفاده از بستر اینترنت یک فروشگاه اینترنتی بزرگ را به وجود آورده که بی رقیب است و یک اقیانوس آبی بکر است!

• قلم چی
صنعت آموزش یکی از صنعت‌هایی است که همیشه پرطرفدار بوده. موسسات کمک آموزشی با سخت‌تر شدن آزمون ورودی دانشگاه‌ها به یک اقیانوس آبی وسیع تبدیل شده‌اند. قلم چی و گاج نیز از این فضا بهره بردند و بسیار در این زمینه موفق بودند.

اقیانوس آبی، ریسک کمتر و سود بیشتر

استراتژی اقيانوس آبي را مي توان بصورت استراتژی رقابت در بازار بي رقيب بيان كرد.در استراتژی اقيانوس آبي ، تركيب نوآوری و ارزش، بسيار ضروری است، زيرا هيچ‌كدام بدون ديگری، بقای شركت را در دراز مدت تضمين نمي‌كند. در مقابل تفكر استراتژيك يا همان استراتژی اقيانوس قرمز فرض را براين نهاده كه شركت ها چاره ای جز رقابت با هم ندارند اما استراتژی اقيانوس آبي براين فرض استواراست كه محدوديت‌های بازار تنها زائيده ذهن مديران است و وجود خارجي ندارد.
نكته مهم در اقیانوس آبی این است كه، آن را بايد خلق و يا كشف نمود و اين كار ساده ای نيست. نكته دوم و مهم ديگر آن است كه، زماني كه موفق به كشف يا خلق يك اقيانوس آبي مي‌شويد، اين اقيانوس، تا ابد برای شما آبي نخواهد ماند. بلكه رقبا، به سرعت به درون آن شيرجه خواهند رفت. برای مطالعه در مورد این‌که استراتژی اقیانوس آبی چگونه کسب‌ وکار شما را نجات می‌دهد این مقاله را مطالعه کنید.