هر کسب‌وکاری ممکن است در طول دوره حیات خود با رکود مواجه شود، این رکود ممکن است رکود اقتصادی و مالی و یا رکود منابع انسانی باشد. در دوران رکود به دلیل شرایط پیش آمده بسیاری از کسب‌وکارها مجبور به تعطیلی کسب‌وکارشان می‌شوند و یا ضرر می‌کنند. اما بسیاری از مدیران موفق با شناخت کافی از دوران رکود و چینش استراتژی‌های لازم از این دوره با موفقیت عبور می‌کنند.
برنامه ریزی، بررسی و نظارت بر کسب‌وکار به شما اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد تغییرات لازم جهت دوام در رکود در شغلتان را می‌دهد. اگرچه ممکن است نتوانید از کسب‌وکار خود به‌طور کامل در برابر رکود اقتصادی محافظت کنید، اما درک این‌که رکود چگونه می‌تواند روی کسب‌وکار شما تأثیر بگذارد به شما کمک می‌کند طرحی برای به حداقل رساندن تأثیر آن تهیه کنید. هم‌چنین ممکن است بتوانید فرصت‌های جدید شغلی که در این مقاله به آن اشاره کرده‌ایم را شناسایی کنید.
در این مقاله به راهکارهای موثر برای موفقیت کسب‌وکار در رکود، دلایل تعطیلی شرکت‌ها در رکود اقتصادی و مشاغل پرسود در دوران رکود می‌پردازیم و به سه سوال اصلی مدیران پاسخ می‌دهیم.
چگونه در رکود اقتصادی کسب‌وکار موفقی داشته باشیم؟
رکود اقتصادی، کاهش کلی فعالیت اقتصادی طی یک دوره زمانی است. این اتفاق می‌تواند در یک منطقه خاص یا در مقیاس جهانی رخ دهد. از ویژگی‌های اصلی رکود اقتصادی می‌توان به افزایش بیکاری، کاهش قیمت سهام و مسکن، اعتمادبه‌نفس پایین مصرف‌کننده و کاهش سرمایه‌گذاری اشاره کرد.
شما به عنوان یک کارآفرین و مدیر یک کسب‌وکار میتوانید با رعایت نکاتی، کسب‌وکارتان را در رکود نیز موفق نگه‌دارید. پیش از شما نیز مدیران موفقی اینکار را انجام داده و به نتیجه رسیده‌اند. در این‌جا 8 نکته مفید برای موفقیت کسب‌وکار در دوران رکود را برایتان آورده‌ایم:
1. بیش از حد وام نگیرید
به احتمال زیاد در دوران رکود، درآمدتان کمتر شده است و نمی‌توانید مانند گذشته قسط‌ها را بپردازید. سعی کنید بدهی‌هایتان را پرداخت کنید و بدهی جدیدی برای خودتان ایجاد نکنید.
2. تعدیل نیرو
اگر این استراتژی را تا کنون به کار نگرفتید میتوانید از آن استفاده کنید و با کم کردن نیروهای ضعیف و نیروهایی که حضورشان ضرورتی ندارد و هم‌چنین با نگه داشتن نیروهای کارآمد و استفاده از تکنیک‌های افزایش بهره‌وری، همان میزان بازدهی و یا حتی بیشتر را داشته باشید. برای اینکار از واحد منابع انسانی کمک بگیرید.
3. امور مالی را روزانه بسنجید
برای پیگیری و سنجش کسب‌وکار خود و صدور گزارش‌های مالی روزانه، هفتگی و ماهانه، یک سیستم شاخص کلیدی داشته باشید. سود و زیان را برای هر پوزیشن شغلی، در هفته، به ازای هر مشتری و به ازای هر محصول دنبال کنید. از این شاخص‌ها برای تمرکز بر سودآورترین محصولات یا خدمات خود استفاده کنید. هم‌چنین با بررسی امور مالی قسمت‌هایی که پول در آن گردش ندارد را مشخص کنید. احتمالا به مواردی بر می‌خورید که سرمایه شما در آن‌جا قفل شده است. مانند وصول مطالبات و … که می‌تواند منجر به ورود سرمایه زیادی شود.
4. هزینه‌های اضافی‌تان را به هر قیمتی کاهش دهید
پس از سنجش امور مالی، بیشترین هزینه‌ها و هم‌چنین هزینه‌های اضافی را شناسایی کنید و برای حذف و یا کاهش آن اقدام کنید. این هزینه‌های اضافی بسته به نوع شرکتتان و برای هر کسب‌وکاری متفاوت است.
5. نیروی پشتیبان برای هر بخش داشته باشید
اگر در هر بخش از شرکت نیروها این امکان را داشته باشند تا علاوه‌بر کارهای خودشان، کار بخش دیگری را هم انجام دهند می‌توان از نیروها در صورت عدم حضور یک فرد در بخش مورد نیاز استفاده کرد.
6. استراتژی‌های بازاریابی خود را مرور کرده و هزینه‌هایتان را در رسانه‌های سنتی کاهش دهید
از بستر اینترنت استفاده کرده و روی مشتریان اینترنتی خود متمرکز شوید. معمولا بازاریابی دیجیتال و بازاریابی اینترنتی بسیاری از شرکت‌ها را در زمان رکود نجات خواهد داد. یکی از واضح‌ترین مثال‌های آن همه‌گیری ویروس کرونا بود. کسب‌وکارهایی که کار خود را در بستر آنلاین ادامه دادند نه تنها ضرر نکردند بلکه با توجه به شرایط موجود، سود نیز کردند.
7. فروش با قیمت خیلی پایین و تخفیف زیاد را فراموش کنید
به جای این‌که محصولاتتان را با قیمت خیلی پایین ارائه دهید (که ممکن است نتیجه عکس داشته باشد)، با خدمات، کیفت و منحصربه‌فرد بودنتان فروش کنید. برای خود یک جایگاه ویژه ایجاد کنید و مزیت رقابتی داشته باشید.
8. مدیریت صحیح و رشد کنترل شده داشته باشید
منظور از این حرف این است که، شاخص‌های کلیدی و گزارش‌های مالی را تجزیه، تحلیل و ردیابی کنید و بهینه‌ترین حالت آن را آنالیز کنید. بهتر است سازمان شما ابتدا کوچک اما سودآور باشد و بعد به آرامی و با احتیاط رشد کند.
دو دلیل اصلی تعطیلی شرکت‌ها در رکود اقتصادی
در ادامه می‌خواهیم به دلایل بسته شدن خیلی از شرکت‌ها در دوره رکود اقتصادی اشاره کنیم. مشخصا وضعیت اقتصادی بر عملکرد شرکت‌ها تاثیر زیادی می‌گذارد. خیلی از صنایع ممکن است افت شدید اجرایی داشته باشند، خیلی از شرکت‌ها هم می‌توانند با دوام‌تر این دوره را سپری کنند.
سود پایین
یکی از دلایل اصلی تعطیلی شرکت‌ها، سود کم یعنی عدم توانایی در ایجاد سود کافی تجاری است. صاحبان مشاغل هنگامی یک شرکت را اداره می‌کنند، منابع خودشان را صرف هزینه‌های عمومی می‌کنند و صرف هزینه‌های زیاد می‌تواند باعث سود کم شود و دیگر نمی‌توانند به درآمد شخصی خودشان برسند.
رقابت شدید
یکی دیگر از دلایل دیگر تعطیل شدن برخی از شرکت‌ها در دوران رکود، رقابت سختی است که بین شرکت‌ها در بازارهای اقتصادی وجود دارد. رقبای شما به‌طور مداوم محصولات بیشتری را با قیمت مصرف کننده ارزان‌تر تولید می‌کنند و شما حتی اگر بتوانید با آن‌ها رقابت کنید، سهمتان از بازار کاهش پیدا می‌کند و این درجا زدن در عرصه رقابت می‌تواند یکی از دلایل بسته شدن شرکت باشد.
دوران رکود، بهترین شروع برای مشاغل خرد
برخی مشاغل بهترین نقطه شروعشان در دوران رکود است. مشاغل کوچک این قابلیت را دارند که حتی در دشوارترین شرایط اقتصادی و در دوران رکود نیز پیشرفت کنند، در ادامه به لیستی ازایده‌های تجاری که در دوران رکود می‌توانند اجرا شوند و با بهبود وضعیت نیز جزء مشاغل پایداری باشند که رونق خواهندگرفت می‌پردازیم.
خدمات حسابداری
داشتن حسابدار و مشاور اقتصادی در زمانی که وضعیت اقتصادی نامشخص است، به کسب‌وکارها اطمینان لازم در امور مالی را می‌دهد. لذا جزء مشاغل پایدار محسوب می‌شود.
فروش عمده مواد غذایی
وقتی اوضاع اقتصادی سخت است بسیاری از مردم مواد غذایی را به صورت عمده خریداری می‌کنند این موضوع در کشوری مثل ایران که در حافظه تاریخی مردم قحطی تحریم و نبود کالاهای اساسی به وفور ثبت شده است، به عنوان یک راه حل غلط رایج وجود دارد پس آن‌ها تلاش می‌کنند مقادیر زیادی مواد شوینده و هر کالای اساسی دیگری را که به طور طولانی مدت استفاده می‌کنند خریداری کنند.
محصول یا خدمات لوکس اما مقرون به صرفه
ایده تجاری خود را به شکل تولید اقلام لوکس مقرون به صرفه دسته‌بندی کنید. شاید فکر کنید که وسایل لوکس مقرون‌به‌صرفه یک تناقض آشکار است اما باید بدانید وقتی اقتصاد یک جامعه با رکود مواجه شده، مردم میل‌شان به محرومیت بیشتر می‌شود. یک خرده فروشی کوچک که یه شکلات لوکس متوسط را به جای شکلات لوکس سطح بالا می‌فروشد می‌تواند برای بسیاری از طبقات مرفه گزینه خوبی باشد یا آژانس مسافرتی که در تعطیلات پیشنهادات ارزان قیمت در عین حال لوکس یا خاص خودش را هم دارد.
مشاغل خدماتی و تعمیرات
مشاغلی که در دوران رکود می‌توانند خیلی پرسود باشند، مشاغل خدماتی و تعمیری هستند. در دوران رکود میل مردم برای تعویض وسایل‌شان بسیار کم می‌شود و به سراغ تعمیر آن‌ها می‌روند برای همین اگر یک مکانیک اتومبیل، کارمند تکنسین تاسیسات یا مشاغل مرتبط به این را راه اندازی کنید بسیار پرسود است و حتی بعد از وضعیت بد اقتصادی نیز همیشه تقاضا برای مکانیک خودرو و… وجود دارد.
دیزاینرها و طراحان داخلی
توان تعویض منزل آدم‌ها در دوران رکود کم می‌شود، به همین دلیل کسانی که می‌توانند به شما کمک کنند که چطور از وسایل منزلتان در شرایط جدید استفاده کنید، دکورتان در بهترین حالت بچینید و برای آن هزینه کمی به صورت آنلاین پرداخت کنید؛ یک شغل پر سود دارند.
3 سوال اساسی مدیران در زمان رکود اقتصادی
1. تا چه زمانی در برابر رکود اقتصادی مقاومت کنم؟
یکی از سوالاتی که ممکن است در دوره رکود ذهن شما را به خود درگیر کند این است که تا کی در برابر رکود مقاومت کنم؟
کسب‌وکار شما در هر مرحله‌ای باشد، زحمات زیادی برای آن کشیده اید پس بهتر است تا جایی که میتوانید از منحل شدن کسب‌وکارتان جلوگیری کنید. اما برای پاسخ به این سوال شما باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید و وضعیتتان را نسبت به آن بسنجید. مسائلی مانند اوضاع بازار، نرخ رشد، نیروی انسانی و … و برای هر کدام حدضررتان را محاسبه کنید. اگر شما با هزینه فایده‌هایی که انجام می‌دهید ببینید سرمایه گذاری شما طی دو تا سه سال آینده بازده متوسط را نخواهد داشت پس بهتر است که مجموعه انباشته شده را پس بگیریدو سودتان را بردارید و آن را تبدیل به نقدینگی کنید تا کاری جدید شروع کنید زمانی ۵ ساله می‌تواند بازدهی سالم داشته باشد. حتما تخمین سود متوسط رو در این زمان انجام بدهید و اگر مثبت بود اوضاع رکود را تحمل کنید. را با روش های گفته شده کنترل کنید.
2. چطور نیروی انسانی خودم رو تو این دوران حفظ کنم؟
یک سوال مهمی که ذهن هر مدیری را در دوران رکود به خودش مشغول می‌کند این است که چطور نیروهای انسانی خودم را حفظ کنم؟ باید بدانید که در دوره رکود بهترین کاری که شما میتوانید انجام دهید از نظر علم مدیریت این است که استراتژی سرباز وفادار را به کار ببرید و نیروهایی را استخدام کرده و شرایط روانی را برایشان ایجاد کنید که حاضر باشند با درآمد کمتر پیش شما مانده و با ثبات باشند و سازمان را از خودشان بدانند. نسبت به کاری که در آن جا انجام شده و کالاهایی که تولید می‌شود، احساس از خودبیگانگی نداشته باشند. اگر بتوانید این مجموعه شرایط را فراهم کنید، میتوانید نیروی انسانی خود را حفظ کنید. هم چنین در کنار این استراتژی شما میتوانید به تعدیل نیروهای غیرکارآمد بپردازید تا نیروهای قوی‌تر را حفظ کنید.
3. چطور منابع مالی خودم رو تو این مدت مدیریت کنم؟
برای پاسخ به این سوال، حتی لازم است که چیزهای جانبی تولید کنید و کارهای جانبی انجام دهید که اصل کسب و کارتان حفظ شود. برای این‌که بتوانید منابع مالی خودتان را در این مدت حفظ کنید، باید دامنه سود حداقل برای خودتان در نظر بگیرید و از راه‌های مختلف به آن حداقل برسید. اگر شرکت شما نتواند به دامنه پایین سودی که در این بازه برای خود در نظر گرفتید برسد، حتماً کسب‌وکارتان نمی‌تواند به سلامت از دوره رکود عبور کند. پس گاهی کارهای جایگزین یا چند کار را با هم پیش بردن توسط کسب و کار می‌تواند کمک کند که منابع مالی خودتان را مدیریت کنید.
