در بسیاری از مسائل ما نیاز داریم تا با دانستن نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدات و فرصت‌های موجود، تجزیه و تحلیل انجام دهیم تا بهترین تصمیم را با توجه به شرایط بگیریم. این تصمیم‌گیری می‌تواند ابعاد مختلفی داشته باشد. برای اینکه بدانید چه چیزی خوب کار می کند، و چه چیز چندان خوب نیست. از خود بپرسید که می خواهید به چه هدفی برسید ، چگونه ممکن است به آن برسید و چه چیزی ممکن است مانع شما شود. این‌ها مسائل بزرگی است و شما به یک تکنیک قدرتمند اما ساده برای کمک نیاز دارید: تجزیه و تحلیل SWOT.
این مقاله، به شما کمک می‌کند تا درک کنید SWOT Analysis چیست، چگونه آن را انجام دهید و چطور حداکثر استفاده را از مزایای آن ببرید.
تحلیل SWOT چیست؟
اگر بخواهیم اجزای تحلیل SWOT را شرح دهیم و آن را موشکافی کنیم می‌بینیم که این تحلیل در واقع مخفف 4 کلمه Strengths(نقاط قوت)، Weaknesses(نقاط ضعف)، Opportunities(فرصت‌ها) و Threats(تهدیدات) است. با شناخت نقاط ضعف و تسلط به آن‌چه شما را تهدید کرده و در معرض خطر قرار می‌دهد و از بین بردن آن، می‌توانید احتمال شکست را کاهش دهید.
علاوه‌بر این، شما با داشتن این اطلاعات می‌توانید برای ایجاد بهترین عملکردتان در موقعیت‌های مختلف، استراتژی داشته باشید که این شما را از رقیبانتان متمایز می‌کند.
نحوه انجام تجزیه و تحلیل SWOT
کاری که باید ابتدا انجام دهید، تهیه یک ماتریس تجزیه و تحلیل SWOT است. ما یک نمونه از این جدول را در این قسمت آورده‌ایم که می‌توانید از آن استفاده کنید.
برای شروع تدوین تجزیه و تحلیل SWOT، یک تیم را از طیف وسیعی از توابع و سطوح سازمان خود جمع کنید. از تکنیک‌های ایده پردازی برای ایجاد لیستی از ایده ها در مورد مکانی که سازمان شما در حال حاضر مستقر است استفاده کنید. هر بار که یک قدرت، ضعف، فرصت یا تهدید را شناسایی کردید، آن را در قسمت مربوطه بنویسید.
برای روشن کردن اینکه یک ایده به کدام بخش تعلق دارد، این راه مفید است که نقاط قوت و ضعف را به عنوان عوامل داخلی در نظر بگیریم؛ یعنی انجام کار با سازمان، دارایی‌ها، فرایندها و افراد آن. فرصت ها و تهدیدها را نیز به عنوان عوامل بیرونی، مانند فشار ناشی از بازار، رقابت و مواردی از این دست.
در تحلیل SWOT به چهار مورد نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات اشاره کردیم، برای اینکه بدانیم هرکدام از آن‌ها دقیقا به چه چیزی اشاره می‌کند، به بررسی هرکدام با جزئیات می‌پردازیم.
نقاط قوت
نقاط قوت مواردی هستند که سازمان شما آن موارد ویژه را به خوبی انجام می‌دهد یا به گونه‌ای است که شما را از رقبا متمایز می‌کند. به مزایایی که سازمان شما نسبت به سازمان‌های دیگر دارد فکر کنید. این مورد ممکن است انگیزه کارکنان شما، دسترسی به برخی از منابع یا مجموعه‌ای قوی از فرآیندهای تولید باشد.
نقاط قوت شما بخش جدایی ناپذیر از سازمان شماست، بنابراین به این فکر کنید چه کاری را بهتر از دیگران انجام می‌دهید؟ چه ارزش‌هایی باعث رشد کسب‌وکار شما می‌شود؟ از چه منابع منحصر به فرد یا کم هزینه‌ای می‌توانید استفاده کنید که دیگران نمی‌توانند استفاده کنند؟ از خودتان بپرسید که رقبا چه چیزی را به عنوان نقاط قوت شما می‌شناسند؟
به یاد داشته باشید ، هر جنبه ای از سازمان شما تنها یک نقطه قوت است که یک مزیت آشکار برای شما به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، اگر همه رقبای شما محصولات با کیفیت بالا ارائه دهند، فرایند تولید با کیفیت بالا نقطه قوت بازار شما نیست: این یک ضرورت است.
نقاط ضعف
اکنون وقت آن است که نقاط ضعف سازمان خود را در نظر بگیرید. صادق باشید؛ تجزیه و تحلیل SWOT تنها در صورتی ارزشمند خواهد بود که تمام اطلاعات مورد نیاز خود را جمع آوری کنید. بنابراین، بهتر است واقع بین باشید و در اولین فرصت با هرگونه حقیقت ناخوشایند روبرو شوید.
نقاط ضعف، مانند نقاط قوت، ویژگی های ذاتی سازمان شما هستند، بنابراین بر روی افراد، منابع، سیستم‌ها و رویه‌های خود تمرکز کنید. به مواردی که باید بهتر شوند و مواردی که باید از آن اجتناب شود فکر کنید و آن‌ها را در نظر داشته باشید.
یک بار دیگر به این فکر کنید که سایر افراد در بازار شما چگونه شما را می‌بینند؟ آیا نقاط ضعفی وجود دارد که آن‌ها بدانند و شما آن را نبینید؟ وقت بگذارید و بررسی کنید که چگونه و چرا رقبا بهتر از شما عمل می‌کنند. شما چه چیزی کم دارید؟
فرصت‌ها
فرصت‌ها در واقع شانس وقوع اتفاق مثبتی هستند، که باید سعی کنید آن‌ها را برای خود کنید!
آن‌ها معمولاً از موقعیت‌های خارج از سازمان شما بوجود می‌آیند و نیاز به بررسی آن‌چه ممکن است در آینده رخ دهد، دارند. ممکن است این فرصت‌ها در اثر تحولاتی باشند که در حوزه کسب‌وکار شما به‌وجود آمده. توانایی شناسایی و بهره برداری از فرصت‌ها می‌تواند تفاوت چشم‌گیری در توانایی سازمان شما برای رقابت و پیشتازی در بازار ایجاد کند.
حتی مزایای کوچک نیز می توانند رقابت سازمان شما را افزایش دهند. هم‌چنین باید مراقب تغییر سیاست‌های دولت در مسائل کلی و مسائل مربوط به کسب‌وکار خود باشید.
شاید جالب باشد که بدانید، این یک روند مرسوم برای کسب‌وکارها بوده و هست. تا پیش از این در کسبوکارهای سنتی مردم با جمع شدن جلوی مغازه‌هایشان و تبادل اطلاعات درباره سیاست‌های ریز و کلان در واقع مشغول شناسایی همین تهدیدات و فرصت‌ها بودند که از آن با عنوان عوامل خارجی یاد می‌کنیم. امروزه این کار با ماتریس تجزیه و تحلیل و تدوین استراتژی به صورت رسمی انجام می‌شود.
تغییر در الگوهای اجتماعی، مشخصات جمعیت و سبک زندگی می‌تواند فرصت‌های جالبی را ایجاد کند.
تهدیدات
تهدیدات شامل هر چیزی است که می‌تواند از خارج از کسب‌وکارتان بر تجارت شما تأثیر منفی بگذارد، مانند مشکلات زنجیره تامین، تغییر در نیازهای بازار یا کمبود نیرو. پیش بینی تهدیدها و اقدام علیه آن‌ها قبل از اینکه قربانی آن‌ها شوید و رشد شما متوقف شود، بسیار حیاتی است.
به موانعی که در راه رساندن محصول خود به بازار و فروش، با آن روبرو هستید فکر کنید. ممکن است متوجه شوید که استانداردها یا مشخصات کیفیت محصولات شما در حال تغییر است و اگر می‌خواهید پیشرو باشید باید این محصولات را تغییر دهید. تکامل فناوری یک تهدید همیشگی و هم‌چنین یک فرصت است!
همیشه آن‌چه رقبا انجام می‌دهند را بررسی کنید و دائما در حال تحقیق و بررسی رقبا باشید چون این‌کار یکی از اصول مارکتینگ پلن است. اما به یاد داشته باشید که آن‌چه آن‌ها انجام می‌دهند ممکن است کار درستی برای شما نباشد و از کپی کردن از آن‌ها بدون اینکه بدانید چگونه موقعیت شما را بهتر می‌کند خودداری کنید.
اطمینان حاصل کنید که آیا سازمان شما در معرض چالش‌های خارجی به خصوصی قرار دارد یا خیر. به عنوان مثال، آیا بدهی ناخوشایند یا مشکل گردش پول دارید که می‌تواند شما را نسبت به تغییرات کوچک در بازار آسیب پذیر کند؟ این نوعی تهدید است که می تواند به کسب‌وکار شما آسیب جدی برساند، بنابراین هوشیار باشید.
نحوه استفاده از تجزیه و تحلیل SWOT
پس از بررسی هر چهار جنبه SWOT ، احتمالاً با لیست طولانی از اقدامات بالقوه روبرو خواهید شد. شما می‌خواهید با استفاده از نقاط قوت خود، نقاطی که در آن ضعف دارید را تقویت کنید، از تهدیدات جلوگیری کنید و از هر فرصتی استفاده کنید.
اما قبل از اینکه وارد عمل شوید، به دنبال اتصالات بالقوه بین چهار بخش ماتریس خود باشید. به عنوان مثال، آیا می‌توانید از برخی نقاط قوت خود برای ایجاد فرصت‌های بیشتر استفاده کنید؟ و یا با از بین بردن برخی نقاط ضعف فرصت‌های در دسترس بیشتری ایجاد کنید؟
اکنون وقت آن است که ایده‌های خود را هرس کرده و اولویت بندی کنید، تا بتوانید وقت و هزینه خود را بر مهم‌ترین ایده‌ها متمرکز کنید. برای روشن‌تر شدن مقایسه های خود، تمام نکات موجود را اصلاح کنید. به عنوان مثال، فقط عبارات دقیق و قابل تأیید مانند “مزیت هزینه 10 دلار / تن برای تهیه مواد اولیه x”، نه عبارتی مانند “ارزش بهتر پول”.
گزینه هایی را که ایجاد می کنید به مراحل بعدی در روند تشکیل استراتژی خود منتقل کنید و آن‌ها را در سطح مناسب اعمال کنید – به عنوان مثال، در سطح محصول یا خط تولید، نه در سطح کاملاً مبهم کل شرکت.
SWOT یک چارچوب ساده اما مفید
این تحلیل به شما کمک می‌کند تا نگاه دقیق‌تری داشته باشید به کارهایی که آن‌ها را به خوبی انجام می‌دهید، آن‌چه را که کم دارید برطرف کنید، خطرات را به حداقل برسانید و از فرصت‌ها بیشترین بهره را ببرید.
هم‌چنین می‌تواند برای شروع فرمولاسیون استراتژی به صورت غیررسمی، یا به روشی پیچیده‌تر به عنوان یک ابزار استراتژی جدی مورد استفاده قرار گیرد. هم‌چنین می‌توانید برای درک درستی از رقبای خود از آن استفاده کنید، که می‌تواند بینشی را برای ایجاد موقعیت رقابتی منسجم و موفق به شما ارائه دهد. هنگام انجام تجزیه و تحلیل، واقع بین و دقیق باشید. آن را در سطح مناسب اعمال کنید و در صورت لزوم با سایر ابزارها آن را تکمیل کنید.
